Algemeen
Met ingang van het boekjaar 2023 geeft het college van Burgemeester en Wethouders zelf een rechtmatigheidsverantwoording af bij de jaarrekening. Dit is zo vastgelegd in de Verordening financiële sturing, verantwoording en controle 2023 (hoofdstuk 2.7), die ook voor het boekjaar 2024 van toepassing is. In de rechtmatigheidsverantwoording rapporteert het college aan de raad over afwijkingen met een verantwoordingsgrens van 1% van de totale lasten van de gemeente, inclusief de toevoegingen aan de reserves. In de paragraaf bedrijfsvoering worden de geconstateerde afwijkingen (fouten of onduidelijkheden) groter dan € 0,5 miljoen nader toegelicht.
Een onderdeel van de rechtmatigheid is het begrotingscriterium, dat betrekking heeft op de grenzen van de baten en lasten in de door de raad geautoriseerde begroting. Dat geldt zowel voor de exploitatie en investeringskredieten, en de hiermee samenhangende programma’s waarbinnen de financiële beheershandelingen tot stand moeten zijn gekomen. De begrotingsrechtmatigheid wordt beoordeeld op het niveau waarop de begroting door de raad is geautoriseerd, zijnde de begrotingsprogramma’s.
In de programmaverantwoording geven we vooral een toelichting op de netto begrotingsafwijking, zijnde het jaarresultaat. In deze bijlage begrotingsrechtmatigheid geven we een toelichting op de bruto afwijkingen, dus de lasten en baten afzonderlijk (vóór reservemutaties).
Analyse op begrotingsafwijkingen > € 0,5 miljoen
Uitgangspunt is dat iedere overschrijding van de lasten van de begroting als onrechtmatig wordt beschouwd. Afwijkingen worden als acceptabel aangemerkt in de volgende situaties:
- Er is sprake van een overschrijding waarbij direct gerelateerde inkomsten de overschrijding compenseren.
- Er is sprake van een overschrijding op een open-einde regeling.
- Er sprake is van een begrotingsoverschrijding die past binnen het bestaande beleid van de raad.
Begrotingsoverschrijdingen die voldoen aan deze uitgangspunten worden opgenomen in de rechtmatigheidsverantwoording (voor zover de verantwoordingsgrens voor afzonderlijke fouten of onduidelijkheden is overschreden). Deze worden daarin niet verder toegelicht. De toelichting hiervan is opgenomen in deze bijlage begrotingsrechtmatigheid. We hanteren hiervoor een grens van € 0,5 miljoen op programmaniveau. De toelichting doen we per programma, op het niveau van de onderliggende programmaonderdelen.
Onderschrijdingen van lasten of investeringskredieten en/of lagere of hogere baten dan begroot, worden op basis van de financiële verordening formeel als onrechtmatig beschouwd. Deze worden als rechtmatig aangemerkt als deze toereikend zijn toegelicht in de kwartaalrapportages en/of de programmarekening. Deze toelichtingen zijn opgenomen in deze bijlage. Deze afwijkingen van de begroting worden daarom niet opgenomen in de rechtmatigheidsverantwoording.
bedragen x € 1.000
begroot | begroot | realisatie | realisatie | over-schrijding | onder-schrijding | over-schrijding | onder-schrijding | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
programma | lasten | baten | lasten | baten | lasten | lasten | baten | baten |
Wonen | 115.802 | -127.496 | 143.945 | -178.580 | -28.143 | 0 | 51.084 | 0 |
Openbare ruimte | 138.559 | -89.720 | 138.154 | -92.372 | 0 | 406 | 2.653 | 0 |
Veiligheid en handhaving | 45.230 | -14.175 | 44.433 | -13.209 | 0 | 797 | 0 | -966 |
Dienstverlening en samenwerking met de stad | 25.048 | -4.801 | 26.559 | -6.254 | -1.511 | 0 | 1.453 | 0 |
Diversiteit en inclusie | 10.232 | -9.441 | 10.127 | -9.441 | 0 | 105 | 0 | 0 |
Economie | 13.764 | -1.302 | 11.751 | -1.153 | 0 | 2.014 | 0 | -149 |
Onderwijs | 66.638 | -28.725 | 66.394 | -29.253 | 0 | 245 | 528 | 0 |
Gezondheid | 46.508 | -5.999 | 44.705 | -5.222 | 0 | 1.803 | 0 | -777 |
Sociale voorzieningen en zorg | 323.200 | -231.230 | 337.319 | -233.095 | -14.119 | 0 | 1.865 | 0 |
Jeugdhulp | 129.012 | -1.263 | 131.581 | -4.806 | -2.570 | 0 | 3.544 | 0 |
Dierenwelzijn | 1.055 | 0 | 763 | 0 | 0 | 292 | 0 | 0 |
Ontwikkeling van de stad | 38.219 | -25.198 | 35.132 | -24.675 | 0 | 3.086 | 0 | -522 |
Klimaat en milieu | 9.070 | -4.402 | 7.846 | -4.155 | 0 | 1.223 | 0 | -247 |
Sport | 19.079 | -5.426 | 20.501 | -7.279 | -1.421 | 0 | 1.853 | 0 |
Kunst en cultuur | 42.094 | -10.616 | 40.773 | -10.914 | 0 | 1.321 | 298 | 0 |
Overhead en bedrijfsvoering | 103.992 | -1.672 | 105.214 | -1.804 | -1.222 | 0 | 132 | 0 |
Financiën | 7.340 | -559.096 | 9.584 | -563.111 | -2.244 | 0 | 4.015 | 0 |
totaal | 1.134.842 | -1.120.560 | 1.174.780 | -1.185.325 | -51.230 | 11.291 | 67.426 | -2.661 |
1. Wonen
De overschrijding van de lasten en baten wordt veroorzaakt door:
- Van het beschikbare budget voor de huisvesting van urgenten is mede door vertraging een deel niet uitgegeven. Dit geld is via de kwartaalrapportages doorgeschoven (projectvertraging) naar 2025, zodat dit dan alsnog hiervoor ingezet kan worden.
- De opbrengsten uit kostenverhaal Oosterwold zijn lager dan begroot. Dit komt doordat een verwachte bijdrage van een ontwikkelaar in het gebied is vertraagd naar 2025. Omdat we deze bijdragen storten in de voorziening kostenverhaal, zijn ook de lasten lager. Per saldo is dit neutraal.
- Voor het project Vernieuwend Wonen van het Fonds Verstedelijking Almere (FVA) zijn de kosten lager dan begroot door projectvertraging. Omdat we deze kosten betalen uit de reserve FVA heeft dit geen effect op het resultaat.
- Bij de commerciële producten (vastgoed en huurgrond) zijn de kosten lager door een vrijval van een voorziening waardecorrectie van het Alnovum als gevolg van de uitgevoerde taxatie. De baten zijn hoger dan begroot door de verkoop van huurgrond dat niet was begroot.
- Bij de grondexploitaties hebben we in 2024 meer kosten gemaakt dan dat we opbrengsten hebben ontvangen. Dit saldo wordt toegevoegd aan de boekwaarde van de grondexploitaties (onderhanden werk). Deze toevoeging hebben wij per abuis als negatieve last begroot, in plaats van baat. Hierdoor zijn zowel de lasten als baten ongeveer € 60 miljoen hoger dan begroot. Per saldo is dit echter neutraal voor het resultaat.
2. Openbare ruimte
De overschrijding van de baten wordt veroorzaakt door:
- Op het beheer en onderhoud zijn er meer inkomsten uit kabels en leidingen doordat er meer nutsaanvragen zijn ontvangen.
- We hebben meer opbrengsten uit afvalinzameling. Doordat er meer afval is ingezameld zijn ook de baten uit restfracties en plasticvergoedingen hoger dan begroot.
- Door een hogere bezetting van de parkeergarages en -terreinen zijn de parkeeropbrengsten hoger dan begroot.
De onderschrijding van de lasten is kleiner dan € 0,5 miljoen.
3. Veiligheid en handhaving
De onderschrijding van de lasten en baten wordt veroorzaakt door:
- Doordat er minder vergunningaanvragen voor grote projecten zijn de baten uit omgevingsvergunningen lager dan begroot. Doordat er hierdoor minder werk nodig was zijn ook de kosten lager.
- Via de decembercirculaire van het gemeentefonds hebben we extra geld voor veiligheidsbeleid ontvangen dat nodig is voor de uitvoering in latere jaren. Via de kwartaalrapportages is dit geld doorgeschoven.
4. Dienstverlening en samenwerking met de stad
De overschrijding van de lasten en baten wordt veroorzaakt door:
- Door een stijging van de rente hebben wij meer geld moeten storten in de voorziening voor (oud) wethouders. Ook hebben we extra geld moeten storten in de voorziening voor wachtgeldverplichtingen door het aftreden van twee wethouders in 2024.
- Doordat er bij burgerzaken meer producten zoals paspoorten en identiteitsbewijzen zijn aangevraagd zijn de opbrengsten hoger dan begroot.
5. Diversiteit en inclusie
Op dit programma zijn er geen afwijkingen groter dan € 0,5 miljoen.
6. Economie
De onderschrijding van de lasten wordt veroorzaakt door:
- Door projectvertraging bij de projecten van het FVA is er minder geld uitgegeven dan begroot. Dit wordt in de paragraaf FVA per project verder toegelicht. Omdat we deze kosten betalen uit de reserve FVA heeft dit per saldo geen effect op het resultaat.
De onderschrijding van de baten is kleiner dan € 0,5 miljoen.
7. Onderwijs
De overschrijding van de baten wordt veroorzaakt door:
- We hebben meer onderhoudswerk voor scholen uitgevoerd dan waar in de begroting rekening mee was gehouden. Omdat deze kosten voor rekening van de scholen komen zijn de baten hoger dan begroot. Ook is er een klein voordeel door hogere bezetting van tijdelijke onderwijsgebouwen.
De onderschrijding van de lasten is kleiner dan € 0,5 miljoen.
8. Gezondheid
De onderschrijding van de lasten en baten wordt veroorzaakt door:
- De kosten voor buurtcentra zijn lager dan begroot doordat de gebouwen Natuur- en Milieueducatie centrum Poort (NME) en Extravert later in gebruik zijn genomen dan in de begroting verwacht. Ook zijn de kosten voor het ouderenwerk lager doordat we een deel van deze kosten uit een subsidie (GALA) konden betalen.
- We hebben op dit programma minder geld uitgegeven aan het Integraal Zorgakkoord Almere (IZA). Omdat we dit uit Rijksgeld betalen zijn ook de baten lager. We zetten dit geld in op het programma Sociale voorzieningen en zorg om de kosten van de praktijkondersteuners huisartsen hieruit te betalen.
9. Sociale voorzieningen en zorg
De overschrijding van de lasten en baten wordt veroorzaakt door:
- We hebben meer uitgegeven aan de Wmo ondersteuning en PGB doordat de zorgvraag groter was dan verwacht en door prijsstijgingen. Dat geldt ook voor de kosten van Wmo hulpmiddelen en speciale begeleiding.
- We hebben meer uitgegeven aan de kinderopvang sociaal medische indicaties. We zien dat hier meer gebruik van wordt gemaakt doordat de regeling bekender is geworden. Dit lijkt te komen door actievere communicatie door zowel de gemeente zelf als door inwoners en instellingen onderling.
- We hebben meer btw kosten over de zorgadministratie (Stipter). We hebben geconstateerd dat we te veel btw hebben teruggevraagd. Dit hebben we nu met terugwerkende kracht terugbetaald.
- De kosten voor de bijstand zijn lager, doordat het gemiddeld uitkeringsbedrag per cliënt lager is en er gemiddeld ook minder cliënten gebruik hebben gemaakt van de bijstand.
- De kosten voor het regionaal werkbedrijf, hulp aan Oekraïners en het bestedingsplan POK zijn lager dan begroot. De oorzaken hiervan zijn toegelicht in de kwartaalrapportages bij de projectvertraging. Dit geld is de komende jaren alsnog nodig voor de uitvoering van deze activiteiten.
- Door de vergoedingenstructuur voor de hulp aan gedupeerden van de kinderopvangtoeslagaffaire hebben we in 2024 een voordeel. Dit geld is vooruit ontvangen voor hulp in latere jaren. Dit geld zal op een later moment alsnog voor dit doel worden ingezet.
- We hebben de kosten voor de regionale Wmo niet goed begroot. Dit leidt daarom administratief tot een grote afwijking. De kosten voldoen wel aan het besluit in het Bestuurlijk Overleg Sociaal Domein. Omdat we deze kosten uit de reserve betalen heeft dit geen effect op het resultaat.
10. Jeugdhulp
De overschrijding van de lasten en baten wordt veroorzaakt door:
- We hebben meer geld uitgegeven aan de jeugdhulp met verblijf. Dit komt vooral door nagekomen kosten uit 2023. Dit hebben we in de jaarrekening vorig jaar te laag ingeschat. Ook de kosten 2024 waren hoger dan begroot. Dit wordt met name veroorzaakt door extra inzet op 24 uurszorg.
- We hebben meer kosten gemaakt voor de praktijkondersteuners huisartsen. Omdat we dit voor een deel betalen uit de IZA-middelen van het rijk zijn ook de baten hoger.
- De kosten voor de regionale aankoopcentrale zijn fors hoger dan begroot. Er was geen goede inschatting in de begroting opgenomen. Omdat we deze kosten doorbelasten aan de Flevolandse gemeenten zijn ook de baten hoger. Het gaat vooral om apparaatskosten, projecten en kosten voor het bovenregionaal expertisecentrum.
11. Dierenwelzijn
Op dit programma zijn er geen afwijkingen groter dan € 0,5 miljoen.
12. Ontwikkeling van de stad
De onderschrijding van de lasten en baten wordt veroorzaakt door:
- Door diverse oorzaken is er vertraging bij projecten van het Fonds Stedelijke Vernieuwing en Fonds Verstedelijking Almere. Hierdoor zijn de kosten lager dan begroot. Omdat we deze kosten uit reserves betalen heeft dit geen effect op het resultaat.
- De kosten voor het Openbaar Vervoer zijn ook lager dan begroot, doordat voor de concessie een lagere bijdrage nodig was dan eerder verwacht. Omdat we dit uit subsidie van de provincie en het Rijk betalen zijn ook de baten lager, en heeft dit geen effect op het resultaat.
13. Klimaat en milieu
De onderschrijding van de lasten wordt veroorzaakt door:
- Voor milieu en duurzaamheid is de afgelopen tijd extra geld voor extra personeel beschikbaar gekomen. Niet alle vacatures konden direct ingevuld worden. Hierdoor is niet al het geld uitgegeven.
- Door diverse oorzaken is er vertraging bij projecten van het Fonds Verstedelijking Almere. Hierdoor zijn de kosten lager dan begroot. Omdat we deze kosten uit de reserve betalen heeft dit geen effect op het resultaat.
De onderschrijding van de baten is kleiner dan € 0,5 miljoen.
14. Sport
De overschrijding van de lasten en baten wordt veroorzaakt door:
- De btw op sportaccommodaties kunnen wij niet terugvragen bij de belastingdienst. Er is een subsidieregeling (SPUK) om gemeenten hiervoor te compenseren. De te declareren btw kosten waren hoger dan vooraf ingeschat, door een correctie over oude jaren. Omdat de kosten hoger zijn is ook de ontvangen subsidie hoger. Per saldo heeft dit dus geen effect op het resultaat.
- Door diverse oorzaken is er vertraging bij projecten van het Fonds Verstedelijking Almere. Hierdoor zijn de kosten lager dan begroot. Dit wordt in de paragraaf FVA per project verder toegelicht. Omdat we deze kosten uit de reserve betalen heeft dit geen effect op het resultaat.
15. Kunst en cultuur
De onderschrijding van de lasten wordt veroorzaakt door:
- Door projectvertraging bij de projecten van het FVA is er minder geld uitgegeven dan begroot. Dit wordt in de paragraaf FVA per project verder toegelicht. Omdat we deze kosten betalen uit de reserve FVA heeft dit per saldo geen effect op het resultaat.
De overschrijding van de baten is kleiner dan € 0,5 miljoen.
16. Overhead en bedrijfsvoering
De overschrijding van de lasten wordt veroorzaakt door:
- Door diverse oorzaken zijn de overheadkosten hoger dan begroot. Dit komt onder andere door extra inhuur, bijvoorbeeld voor vervanging van zieke medewerkers. Ook is er extra inzet gepleegd om medewerkers voor Almere te werven en te behouden. Dit programma bestaat uit veel verschillende onderdelen. In de totaalrekening worden de afwijking per afzonderlijke activiteit toegelicht.
De overschrijding van de baten is kleiner dan € 0,5 miljoen.
17. Financiën
De overschrijding van de lasten en baten wordt veroorzaakt door:
- We hebben hogere inkomsten uit het gemeentefonds. Dit werd duidelijk in de decembercirculaire, maar toen konden we de begroting niet meer wijzigen. Voor een deel is dit geld dat nodig is voor de uitvoering in latere jaren. Via de kwartaalrapportages is dit geld doorgeschoven.
- We hebben opnieuw gekeken naar de inbaarheid van onze openstaande vorderingen (debiteuren). Daaruit is gebleken dat het risico dat we niet alle vorderingen terug ontvangen groter is dan eerder ingeschat. We hebben daardoor extra geld in de voorziening moeten storten. Daarentegen is er ook een voordeel doordat we door bijvoorbeeld de inzet van deurwaarders oude vorderingen alsnog hebben kunnen innen.
- We hebben meer vennootschapsbelasting moeten betalen dan begroot. Dit komt doordat de fiscale winst van het grondbedrijf hoger is uitgevallen door ontvangen nabetalingen op grondverkopen uit het verleden. Dit was bij de begroting nog niet bekend en daardoor nog geen rekening mee gehouden.
Analyse op overschrijdingen investeringskredieten > € 0,5 miljoen
Bij investeringsprojecten wordt de begrotingsrechtmatigheid beoordeeld op het niveau van het totaal geautoriseerde kredietbedrag. Een overschrijding van het jaarbudget, passend binnen het totaalbedrag van het krediet, wordt daarmee als rechtmatig beschouwd. We hanteren hiervoor een grens van € 0,5 miljoen op kredietniveau. In 2024 is er op kredietniveau geen sprake van kredietoverschrijdingen groter dan € 0,5 miljoen. Wel is er sprake van een aantal kleinere overschrijdingen op individuele kredieten, die gezamenlijk optellen tot een overschrijding van totaal € 1,0 miljoen.
Onderschrijding van kredieten zijn inherent aan de aard van kredieten, die vaak meerjarig zijn. In de bijlage Overzicht mutaties investerings- en financieringsstaat geven we inzicht in het verloop van de kredieten. Daarin is terug te zien wat de restantkredieten zijn, en er dus nog sprake is van een onderbesteding. Deze worden individueel niet toegelicht, omdat het uitgangspunt is dat besteding hiervan in latere jaren alsnog zal plaatsvinden.