Ontwikkeling van de stad

De stedelijke vernieuwing is goed op stoom aan het komen. Er is veel voorbereiding voor fysieke aanpak van de aandachtsgebieden Almere Haven en Buiten en de bedrijventerreinen geweest, wat de komende jaren zijn vruchten moet gaan afwerpen. Ook is er meer aandacht voor de specifieke sociaal maatschappelijke problematiek door bijvoorbeeld te investeren in netwerkvorming, ontmoeting, evenementen, de BIZ (BedrijfsInvesteringsZone) of een leerwerkcentrum. In het Fonds Stedelijke Vernieuwing zitten de middelen om de programmatische aanpak mogelijk te maken. De aanpak is meerjarig en vergt goede planning door afstemming binnen de gemeente en partners buiten de gemeente (Havenverbond, BIZ, corporaties, etc.). Er zijn ook reserveringen in het fonds om een activiteit over enkele jaren te kunnen doen zoals aansluiten bij groot onderhoud dat enkele jaren vooruit wordt gepland of de ontwikkeling van gebied rond de Meergronden. Vanuit het Fonds is in het kader van de bezuinigingen een bedrag van € 1 miljoen vrijgemaakt. Hierdoor wordt er minder in het openbaar gebied geïnvesteerd en kan er minder in zorghubs of in broedplaatsen worden geïnvesteerd.      

In het coalitieakkoord kiezen we ervoor om door te gaan met de stedelijke vernieuwingsopgaven in Haven en Buiten met daarbij de aanpak van Bedrijventerreinen. De aanpak richt zich op het toekomstbestendig maken van de gebieden. We storten tot en met 2026 jaarlijks een vast bedrag in het Fonds Stedelijke Vernieuwing. Hierdoor kunnen we gezamenlijk met de partners in de stad verder gaan met opgestelde visies en uitvoeringsprogramma’s.

In 2024 is de ruimtelijk- planologische uitwerking van de Havenvisie gemaakt. Er zijn drie ontwikkelrichtingen opgesteld, die in samenhang met de Omgevingsvisie voor Almere, zijn getoetst op omgevingseffecten (OER toets). Ook zijn de ontwikkelrichtingen in participatie gebracht en hebben we diverse adviezen daarop ontvangen van Havenaren, Havenadviseurs en onze Havenverbond partners. Uit alle onderzoeken en adviezen is een voorkeursrichting Haven Leeft opgesteld die begin 2025 aan de raad is voorgelegd. Deze richting wordt in 2025 verder uitgeschreven in een Programma. Haven Leeft geeft de toekomstige ontwikkellocaties in Haven aan, de wijze waarop de bereikbaarheid wordt gewaarborgd van Haven Centrum en hoe het Centrum levendig en dorps gehouden kan worden.

Naast het maken van de plannen om toekomstige ontwikkelingen mogelijk te kunnen maken is er ook samen met De Alliantie en enkele ondernemers een ontwerp voor het opknappen van (Bus)Plein gemaakt dat in 2025 kan worden gerealiseerd, is opnieuw Havenidee ondersteund en is er bijgedragen aan de nieuwe evenementen in Haven zoals Zomer in Haven, de Winterfair en de Biomarkt -Groene Haven. Er zijn meer bezoekers enthousiast over Haven en bewoners hebben meer samen kunnen genieten van de eigen leefomgeving.

Tot slot is het Havenverbond in 2024 over nieuwe uitvoeringsafspraken gaan nadenken. Deze zijn door de 12 partners samen opgesteld. Vanuit de gemeente is er door het college ingestemd met deze afspraken voor de periode 2025-2029. Waarbij aan het havenverbond is gemeld dat de gemeente alleen financiële middelen beschikbaar heeft (vanuit Fonds Stedelijke vernieuwing) in de jaren 2025 en 2026. Het Havenverbond zet de komende 5 jaar in op de woningbouw, versterken van de gemeenschap en een aantrekkelijk en goed functionerend Centrum.

We zijn gestart met de uitvoering van de toekomstvisie: Samenleven in Haven, Visie 2040. Voor een aantal opgaven uit de visie is er voordat de uitvoering kan starten eerst een uitwerking nodig van de ruimtelijk- of planologisch ontwikkelkaders inclusief de bijpassende participatietrajecten. In 2024 worden voorstellen gedaan over de ontwikkelrichting voor Haven en de vaststelling van een Omgevingsprogramma. Onder andere de woonopgave voor toevoeging van 2500 woningen en infrastructurele veranderingen worden daarmee mogelijk gemaakt.
We blijven aandacht hebben voor de centrumontwikkeling en steunen de BIZ (bedrijfsinvesteringszone), waar ondernemers bijdragen aan het aantrekkelijk houden van het centrum. Ook ondersteunen we evenementen die Haven (economisch) sterker op de kaart zetten. We knappen in het centrum een aantal plekken op, zoals het Busplein. We laten ontwerpen maken voor bijvoorbeeld vergroening in het centrum. De Singelgracht wordt als concept uitgewerkt. Het 'rondje’ wordt gemaakt en voor de versterkte ecologische- en belevingswaarde van het groen en blauw worden eerste maatregelen uitgevoerd. De sociaal-maatschappelijke opgave voor de binnenring van Haven is in de toekomstvisie 2040 onder ‘Havenaren aan zet’ opgeschreven. In 2024 worden alle afgesproken projecten die daaronder vallen opgezet en uitgevoerd. Dit zijn bijvoorbeeld Havenidee, een leerwerkcentrum en De aanpakkers, dit is de wijkonderneming.
De samenwerking en de uitvoeringsafspraken tussen de 12 partners worden gewaardeerd. Mede daarom gaan we in 2024 vanwege het aflopen van de uitvoeringsafspraken met het Havenverbond, nieuwe afspraken voor de komende 5 jaar maken. Ook bij de tweede uitvoeringsafspraken (2025-2029) gaan we samen bepalen hoe het Havenverbond samenwerkt, passend bij deze fase van de stedelijke vernieuwing. Hierbij gaan we gelijktijdig uitvoeren en kaders stellen. Het omgevingsprogramma leggen we voor aan de raad.

We hebben samen met onze partners gewerkt aan een goed functionerend centrum. De activiteiten en gedane ingrepen die de beleving van bezoekers versterken in 2024 droegen bij aan de doelen van Almere Buiten Centrum – het  ‘blinkt uit in de kleine dingen’. Er is vanuit initiatiefnemers, bewoners en specifiek de BIZ veel gedaan aan programmering van de pleinen, beleving met aankleding en groen, klein onderhoud, vergrote sociale veiligheid en de herkenbaarheid. Terugkerende culturele programmering, jeugd- en kinderactiviteiten en sportevenementen zoals de Halloweenrun waren in 2024 goedbezochte onderdelen. Met de BIZ is hierover en het functioneren van het centrum als geheel structureel overleg gevoerd.

De verbouwing van het Cultuurhuis, onderdeel van het gevarieerde programma met goede faciliteiten, is in de laatste fase beland. De Cultuurdome vormt de tijdelijke plek waar in 2024 de activiteiten plaatsvonden. De gemeente voert overleg met meerdere initiatiefnemers voor herontwikkeling met woningbouw zoals voor de Woondome. Dit type transformaties zijn complex maar we hebben wel stappen verder gebracht richting realisatie. Zicht krijgen op de bouw van voldoende woningen vraagt naast deze transformaties ook om verdichting op plekken. In 2024 is een verdiepingsstudie gestart om de richting voor verdichting vanuit het vastgestelde ontwikkelkader (2022) uit te werken. De uitgangspunten voor de bouw van woningen en een plint voor ontmoeting op Kavel 5 aan het Baltimoreplein zijn uitgewerkt.

De hoofddoelen van het programma in Almere Buiten blijven ook in 2024 onveranderd: een compacter winkelaanbod met een aantrekkelijker en gevarieerder programma in een gezelliger, aantrekkelijker en herkenbaarder Centrum dat beter verbonden is met de omliggende wijken en de groene omgeving. Dit gaan we realiseren met een intensievere samenwerking met de partners in het Centrum: Ons Buiten Centrum.
De focus in de komende jaren ligt op de transformatie van leegstaande winkels en kantoren naar woningen zoals bij de Woondome en het Deltagebouw. In het centrum is ruimte voor ongeveer 1500 woningen waarvan we in deze collegeperiode er 700 willen realiseren met behulp van initiatieven uit de markt. Daarnaast zijn we druk bezig met onze partners om ook cultuur in Almere Buiten verder op de kaart te zetten met goede faciliteiten. Dit is en blijft een meerjarentraject. Tot slot gaan we verder werken aan de bereikbaarheid en uitstraling van het centrum. We starten bijvoorbeeld met de herinrichting van het gebied rondom de Almere-Buiten-Haven met woon- en recreatielocaties.

Op basis van een scan over revitalisering van bedrijventerreinen in Almere richten we ons op het faciliteren van het organiserend vermogen van ondernemers in de verschillende werkmilieus. Samen met ondernemers kan de gemeente hun werkomgeving dan toekomstbestendiger maken. Er zijn meerdere initiatieven die in verschillende fasen van ontwikkeling verkeren. Zo is in Haven Centrum de Bedrijfsinvesteringszone verlengd, is op de Vaart een energie-coöperatie opgericht en is op Poldervlak een parkmanagement-organisatie tot stand gekomen.

De aanpassingen van de verkeerskruising bij de Randstad hebben we afgerond. Het is nu veiliger voor automobilisten en fietsers om elkaar daar te kruisen. Op de Vaart is een Energie-coöperatie tussen ondernemingen opgericht. Samen met de aangesloten bedrijven wordt binnen de kaders van de netbeheerder gewerkt aan zakelijke afspraken om samen te werken op vlak van energiegebruik.

We zetten ons in voor het toekomstbestendig houden van onze bedrijventerreinen. We zijn op dit moment bezig om deze strategie van bedrijventerreinen te herijken. We kijken naar de staat van bedrijventerreinen en waar nodig stellen we nieuwe maatregelen voor. Hierbij hebben we bijzondere aandacht voor de transitieopgaven energie en het klimaatbestendig maken van bedrijventerreinen.
Concreet ronden we in de eerste helft van 2024 de aanpassingen aan de verkeerskruising op bedrijventerrein
Randstad af. Hierdoor maken we bedrijventerrein veiliger bereikbaar. Bij bedrijventerrein de Vaart werken we aan de Vlotbrugweg. Zo maken we ons grootste bedrijventerrein beter bereikbaar. Daarnaast kijken we in 2024 naar de verduurzaming op de Vaart. We komen samen met ondernemers tot concrete energiemaatregelen.

De voorwaarden van het Rijk zijn inmiddels bekend en de bijdrage van het Rijk is inmiddels beschikbaar gesteld. De nota kostenverhaal is nog niet afgerond. We gaan er nog steeds vanuit dat een deel van de cofinanciering gevonden wordt.

Wij hebben de Raad eerder geïnformeerd over geld dat door het Rijk is toegezegd voor investeringen in de stad (via het BO MIRT en BO Leefomgeving). Het gaat dan vooral om mobiliteitsmaatregelen in en rondom het centrum, onderzoek naar ontwikkeling van Pampus en meer woningen in Oosterwold. Het Rijk betaalt een groot deel van deze kosten, maar voor sommige projecten moeten wij ook meebetalen, dit noemen we cofinanciering.
Afgelopen maanden hebben we gekeken op welke wijze we deze cofinanciering kunnen invullen. Voor de ontwikkeling van Almere Centrum is in totaal vanuit het rijk € 58,5 miljoen toegezegd. Dat vraagt naar verwachting om € 26,0 miljoen aan cofinanciering. De exacte voorwaarden moeten nog vanuit het rijk worden vastgesteld. Een deel van de cofinanciering kan vermoedelijk worden gevonden via het 'kostenverhaal' bij ontwikkelaars en de te openen grondexploitaties. Hier wordt nu stadsbreed beleid voor opgesteld. Daarnaast is er vanuit het coalitieakkoord ruim € 8 miljoen beschikbaar voor de ontwikkeling van het centrum, deze wordt als cofinanciering in zijn geheel ingezet.  Voor de overige projecten worden waar nodig gesprekken gevoerd over bijdragen, ook van onze partners in deze projecten. Dit alles heeft tijd nodig. Zodra er meer duidelijkheid is over de haalbaarheid van de financiering via kostenverhaal en voorwaarden vanuit het Rijk zullen wij u informeren.

In 2024 hebben we de raad het Mobiliteitsplan Hart voor de Stad voorgelegd. Hierin geven we invulling aan mobiliteit in onze binnenstad. Het mobiliteitssysteem, voornamelijk als het gaat om autoverkeer, loopt daar tegen zijn grenzen aan. Hierdoor kunnen we niet alles wat betreft auto’s meer faciliteren. Met het mobiliteitsplan Hart voor de Stad maken we de plannen om het centrum ook in de toekomst bereikbaar te houden. Ook biedt dit plan de kaders voor ons parkeerbeleid.
Het parkeerbeleid hebben we nog niet kunnen voorleggen in 2024. We hebben 2024 wel gebruikt voor de uitwerking van dit beleid en dit wordt begin 2025 naar de raad gestuurd. We hebben de extra tijd gebruikt om inwoners beter te betrekken bij het parkeerbeleid, zo hebben we een parkeerenquête breed uitgezet en is er daarna aanvullend kwalitatief onderzoek gedaan samen met focusgroepen in alles Almeerse stadsdelen.

Daarnaast hebben we onderzocht hoe we mobiliteit in de toekomstige wijk Almere Pampus gaan inrichten. Om eventueel wel te kunnen starten met de bouw van Pampus, zonder dat de Ijmeerverbinding er al is, hebben we nagedacht over welke ingroeimodellen er zijn om Pampus toch bereikbaar te maken. Voornamelijk met het openbaar vervoer.
In 2028 moet de nieuwe busconcessie ingaan. In 2024 zijn we gestart met de voorbereidingen voor de nieuwe busconcessie. Hiervoor heeft een nota van uitgangspunten bij de raad voorgelegen.

Almere maakt werk van gezonde, duurzame en veilige mobiliteit. Ons unieke gescheiden mobiliteitssysteem biedt een sterke basis om deze doelen na te streven. Onze inwoners , ondernemers en bezoekers maken onderweg gebruik van diverse netwerken in de stad. Dit gebruik gaat wel veranderen, omdat de stad groeit en vooral het centrum verder verstedelijkt. In de Mobiliteitsvisie zijn onze ambities op het gebied van versterking, verbetering en verduurzaming opgenomen. Zo behouden we wat we hebben en verbeteren we waar dat nodig is. Het komende jaar komen we onder andere naar de raad met plannen hoe we om gaan met mobiliteit in het centrum en met het nieuwe parkeerbeleid. Met het parkeerbeleid maken we afspraken over hoe we in de nabije toekomst omgaan met parkeren in de stad.

We zijn voortdurend met de regio (MRA en Flevoland) in gesprek over bereikbaarheid van de regio voor nu en in de toekomst. We hebben onder andere aan het volgende gewerkt:

• We werken in het DMI-DRO in wekelijkse sessies samen rond het ‘digitale regie openbare ruimte’ (DRO). Dat is een innovatieopdracht vanuit het ministerie van I&W. Zie ook Home - DRO-DMI
• Elk kwartaal leveren we producten op aan I&W om onze voortgang en inzet te verantwoorden. Een paar voorbeelden zijn, Deelmobiliteit in de stad, Skip de Spits campagne, onderzoek vervoersarmoede, onderzoek Modal shift routinematige verplaatsingen.
• Showcase vervoersarmoede (een verkeersmodel op basis van mensen die geraakt worden door vervoersarmoede). Daarmee kunnen we kijken wat de beleidsinterventies specifiek voor die groep inwoners voor een impact hebben.

We zien dat door de groei van het aantal toeristen, bedrijven en inwoners in onze regio de druk op bestaande infrastructuur toeneemt. De snelwegen lopen vol en het bestaande OV systeem is kwetsbaar. Door samen te werken en kennis te delen hopen we knelpunten het hoofd te bieden. Dit doen we bijvoorbeeld door te experimenteren met  en ontwikkelen van nieuwe technologische  toepassingen, samen met partners in de regio  en daarbuiten .