Onderwijs

In januari 2024 hebben we de opgaven in de LEA (Lokale Educatieve Agenda) gepresenteerd en in mei de inhoud. Daarmee is het opstellen van de LEA 2024-2028 gerealiseerd. Hierin staan samenwerkingsafspraken tussen partners in het onderwijs- en jeugdnetwerk en de gemeente. De opgaven zoals we die geformuleerd hebben in de LEA zorgen voor samenhang en focus in ons werk. Deze opgaven zijn:

• kwalitatief sterke en toekomstgerichte educatie;
• ondersteuning waar nodig voor kind, jongere, ouder, verzorger;
• inspirerende leeromgevingen voor educatieve groei;
• aandacht voor professionals.

Op 3 december 2024 hebben we de raad geïnformeerd over de voortgang van de LEA per raadsbrief (223 – Jaarlijkse update Lokale Educatieve Agenda 2024).

​Om kinderen kansrijk, gezond en veilig op te laten groeien werken we samen met (voor)scholen en netwerkpartners aan meer samenhang en regie op onze wettelijke taken binnen onderwijs. Dit doen we via de nieuwe Lokaal Educatieve Agenda (LEA) 2024-2028. Een doorgaande ontwikkelingslijn van kinderopvang en voorschool tot en met hoger onderwijs is hierbij noodzakelijk. We werken er hard aan om deze ontwikkelingslijn te realiseren, het effect van dit beleid zal pas op de lange termijn zichtbaar zijn. Ondertussen ondersteunen we dit beleid via initiatieven zoals kwaliteitsimpulsen op voorscholen, versterken van taal via stedelijke taalaanpak en het Brede Scholenbeleid. In begin 2024 komt de nieuwe LEA naar de raad. De bijbehorende uitvoeringsagenda komt uiterlijk aan het einde van het eerste kwartaal van 2024 naar de raad.

Het nieuwe programma vroegtijdig schoolverlaten is in ontwikkeling. Het oude programma is – vanwege het wetsvoorstel Van School Naar Duurzaam Werk – verlengd tot 31 juli 2025 en de hieraan verbonden maatregelen mogen worden uitgevoerd tot en met 2025.

In 2024 zijn we gestart met het evalueren van de subsidies. Uit deze evaluatie is onder andere gebleken dat er geen financiën meer zijn voor het project Flevodrome van Eduvier. In 2024 hebben de gesprekken hierover plaatsgevonden met Eduvier. Verder is uit de tot nu toe geëvalueerde subsidies gebleken dat er zeer waarschijnlijk nieuwe afspraken gemaakt moeten worden over de huidige subsidie-activiteiten. Dit ook gezien de komst van de eerder genoemde nieuwe wetgeving . De raad is 2024 nog niet betrokken geweest. Wij bevonden ons in 2024 niet in deze fase.

Het programma voortijdig schoolverlaters loopt nog door in 2024. Ondertussen schrijven we een nieuw programma, waarin we kijken hoe we samen met partners in de regio dit probleem aanpakken. Ook kijken we naar de subsidies die we verstrekken voor de uitvoering van het programma voortijdig schoolverlaters. Deze subsidies evalueren we. Hierbij kijken we naar welke effecten deze subsidies hebben, of dit past bij het beleid en of dit nog actueel is. De wereld verandert, behoeften veranderen ook dus moet ons beleid ook mee veranderen. Uiteraard betrekken we de raad bij dit proces, ook in het kader van het budgetrecht.

In 2024 hebben wij het Almeerse studentenleven ondersteund. We hebben het organiseren van het Breach festival en de introductieweek van de studentenvereniging financieel gesteund. Daarnaast hebben we studentenvereniging Endzijn geholpen met het financieren van aanpassingen aan hun sociëteit. We hebben ook studentenvereniging Bazinga kunnen ondersteunen in hun zoektocht naar geschikte ruimte. Zij hebben een tijdelijk onderkomen kunnen vinden bij een sportvereniging.
Helaas is het niet gelukt om nieuwe locaties voor studentenverenigingen te realiseren. Dit heeft te maken met een gebrek aan ruimte en aan geld voor relatief kleine verenigingen. Overigens hebben ook niet alle verenigingen de wens om ergens anders een plek te vinden.

We hebben in 2024 aan een programma gewerkt om Almere als stad voor studenten op de kaart te zetten. Hiermee willen we aansluiten op de regiodeal Nieuw Land. Deze heeft in 2024 vertraging opgelopen waardoor we in 2025 een aanvraag voor geld uit deze regiodeal zullen indienen. De ontwikkeling van dit plan doen we samen met onderwijsinstellingen en (culturele) partners in de stad.

Almere wordt zo langzamerhand een echte studentenstad. Zo trekken we talent en reuring naar de stad. We leveren samen met onze partners een belangrijke bijdrage aan de aantrekkingskracht van Almere om talent aan te trekken, op te leiden en vast te houden. We blijven studentenverenigingen ondersteunen. De gemeente Almere, onderwijsinstellingen en Almere City Marketing maken samen in het eerste kwartaal van 2024 een programma om het studentenleven in Almere aantrekkelijk te maken De gemeente Almere ondersteunt de studentenverenigingen bij hun groei naar zelfstandigheid. Dit doen we met inhoudelijke en financiële ondersteuning. Het bestedingsplan en de planning worden in het eerste kwartaal van 2024 opgeleverd.
Ook leveren we een bijdrage aan de Almeerse Introductie (ALTO) en te ondersteunen in communicatie en huisvesting. Ook is er in 2024 budget om nieuwe locaties voor studentenverenigingen te realiseren. Het vinden van geschikte ruimte hiervoor in het centrum is lastig, we blijven hier samen met de verenigingen hard aan werken.

We hebben als gemeente niet de sleutel in handen om dit tekort alleen op te lossen. We kunnen wel proberen de gevolgen ervan zoveel mogelijk te beperken. Zo hebben we in 2024 onder andere middelen beschikbaar gesteld om het 'Anders Organiseren' van onderwijs eenvoudiger en beter in het onderwijs op te nemen. Door bijvoorbeeld de inzet van vakspecialisten. Deze vakspecialisten zijn een aanvulling op het bestaande onderwijs en geven leerkrachten de mogelijkheid zich meer te focussen op kernvakken. Dit moet ook helpen om de doorstroming van mbo’ers naar de Pabo makkelijker en sneller te maken. Hierdoor nemen we een drempel weg en proberen we de instroom in de Pabo te verhogen om meer nieuwe leerkrachten op te leiden.

De regiegroep Noodplan Lerarentekort Almere hebben we in 2024 op laten gaan in de stuurgroep Regionale aanpak lerarentekort. De aanpak van het lerarentekort hebben we daarmee verbreed van alleen het basisonderwijs naar alle onderwijsniveaus van basis naar voortgezet onderwijs.

Het is de grootste bedreiging voor de kwaliteit van het onderwijs. We moeten helaas accepteren dat we het tekort niet kunnen oplossen. Er zijn veel externe factoren waar we weinig invloed op hebben. We proberen de gevolgen zoveel mogelijk te beperken. Zo werken we samen met de scholen aan het anders organiseren van onderwijs. Bijvoorbeeld door vakspecialisten les te laten geven, ook wanneer ze niet bevoegd zijn maar wel bekwaam. Ook hebben we het platform ‘andersomalmere.nl’ opgericht om scholen te koppelen aan professionals en vakdocenten, om tijdelijk gebrek aan leraren op te vangen. We zijn ook aan het lobbyen bij het rijk om de regels te veranderen en daarmee ons te helpen in de strijd tegen het lerarentekort.
Uiterlijk in het derde kwartaal van 2024 is de bestuurlijke regiegroep Noodplan Lerarentekort Almere zes keer bijeengeweest.  Hierin stemmen de gemeenten en schoolbesturen gezamenlijk af welke acties kunnen worden voortgezet, afgebouwd of geïntensiveerd om (de gevolgen van) het lerarentekort tegen te gaan.

In 2024 werd zowel het formele taalaanbod, als het informele aanbod flink uitgebreid. Daarmee hebben we nog meer Almeerse inwoners kunnen helpen hun basisvaardigheden te versterken. In het formele aanbod behaalt het merendeel van de deelnemers hun certificaat, waaruit blijkt dat hun taalniveau is verbeterd. In het non-formele aanbod is het niet mogelijk een verbetering van het taalniveau vast te stellen, omdat er niet wordt getoetst.

Ook is er gewerkt aan de inrichting en promotie van 4 extra Taalinformatiepunten verspreid over de stad. Hiermee is de pilot die in 2023 werd gestart voortgezet. De pilot eindigt eind 2024. In het najaar van 2024 werden de opbrengsten van de pilot geëvalueerd. Geconcludeerd werd dat de opbrengsten van de pilot te weinig resultaten hadden opgeleverd om een voortzetting en hernieuwde investering in 2025 te rechtvaardigen. Zo kwamen er gemiddeld zo’n 3 mensen per week naar deze punten.
In 2024 werd ook verder gewerkt aan de Gezinsaanpak Geletterdheid om de cyclus van laaggeletterdheid te doorbreken en een rijke taalomgeving binnen het gezin te bevorderen. De bibliotheek vervulde daarin een cruciale rol. Op 5 basisscholen zijn er ouderplatforms opgericht om de bewustwording van (anderstalige) ouders omtrent hun rol ten aanzien van de taalontwikkeling binnen het gezin te vergroten. Ouders krijgen handvatten om de taalontwikkeling van hun kinderen te stimuleren, een rijke taalomgeving te creëren. Indien nodig, krijgen zij ook ondersteuning bij het ontwikkelen van hun eigen taalvaardigheid. Met hetzelfde doel werden er contacten gelegd met voorscholen en logopediepraktijken. De implementatie van een effectieve Gezinsaanpak is een kwestie van een lange adem en vergt vele jaren van intensieve samenwerking met onze netwerkpartners en onze eigen interne afdelingen.

In de Stedelijke Taalaanpak werden een aantal lerende netwerken succesvol afgerond, waarbij leerkrachten werden ondersteund hun leerlingen te begeleiden bij hun taalontwikkeling. Medio 2024 werd een begin gemaakt met de ontwikkeling van een aantal nieuwe lerende netwerken. We hebben drempels voor taalcursussen kunnen verlagen in 2024 en er hebben zeker 1.000 mensen deelgenomen, de exacte aantallen volgen in 2025.

Het taalniveau van ongeveer 16% van de Almeerders tussen 16 en 65 jaar is onvoldoende om  zelfredzaam te zijn. Dat geldt voor mensen die anderstalig zijn, maar ook voor mensen die Nederlands als moedertaal hebben. Samen met een aantal taalscholen en andere aanbieders van taaltrajecten werken we aan verhoging van het taalniveau. De organisaties bieden cursussen en begeleiding bij taalvragen aan.
Er is een sterk taalnetwerk in de stad en er is (als proef in 2023) een onafhankelijk taalnetwerkcoördinator aangesteld. In 2023 hebben we vier extra taalinformatiepunten in de stad geopend, in totaal zijn er nu vijf.
In 2024 evalueren we de inzet van de taalnetwerkcoördinator en taalinformatiepunten zodat we een goede afweging kunnen maken over de voortzetting daarvan. Ook laten we via verschillende initiatieven zien dat we taal belangrijk vinden. Zo organiseren we de Almeerse taalweek, rijden we met de taalbus door de stad en hebben we het platform ‘taalinalmere.nl’.
In 2024 maken we de stap naar taalcursussen laagdrempeliger. Dit moet leiden tot minimaal 1.000 deelnemers aan de cursussen. Aan het einde van het tweede kwartaal van 2024 maken we hierover een eerste balans op. In het derde kwartaal organiseren we de Almeerse Taalweek. Daarin kunnen we ook nog extra aandacht vestigen op ons taalaanbod. Op basis van bezoekersaantallen en doorverwijzingen stellen we in het eerste kwartaal van 2025 vast hoe groot de rol van de taalinformatiepunten is geweest in het vergroten van het bereik.

In 2024 is de Montessori Campus in Nobelhorst opgeleverd. Dit is een multifunctioneel gebouw waarin ook een school/wijkbibliotheek en een kinderdagverblijf zijn gehuisvest. Onderdeel van de Campus zijn ook een sporthal en een Skills Garden. In Poort hebben de basisscholen De Kleine Wereld en De Duinvlinder hun nieuwe huisvesting betrokken. In of bij deze scholen wordt ook kinderopvang aangeboden. Dit past in onze visie om schoolgebouwen meer multifunctioneel te maken.

In 2024 is ook gewerkt aan de ontwikkeling van plannen voor vervangende nieuwbouw van schoolgebouwen in de bestaande stad. Het gaat om de twee nieuwe Brede Buurtscholen in Stedenwijk en twee nieuwe schoolgebouwen in Molenbuurt. De insteek is dat deze nieuwe scholen multifunctionele gebouwen worden.

Er komen twee nieuwe schoolgebouwen in Oosterwold. Het betreft een gebouw voor basisschool De Pauw en een gebouw voor de Vrije School. Aan de ontwikkeling daarvan is in 2024 verder gewerkt. Bij beide scholen komt kinderopvang.

In 2022 en 2023 is onderzocht hoeveel scholen er nodig zijn in Pampus en hoe het onderwijs in dit stadsdeel vormgegeven wordt. In 2024 is opnieuw berekend hoeveel scholen er in Pampus moeten komen. Het gaat om 16 basisscholen, 3 scholen voor voortgezet onderwijs en 2 scholen voor (voortgezet) speciaal onderwijs. Al deze scholen beslaan in totaal een bruto vloeroppervlak van 90.000 m². De bedoeling is dat de basisscholen in Pampus sociale ankerpunten in de wijken worden. In de schoolgebouwen komen ook andere functies dan onderwijs, zoals bijvoorbeeld een wijkteam en ruimte voor ontmoeting.

Aan het opstellen van het plan waarin de consequenties van inclusief onderwijs staan voor onderwijshuisvesting, is niet begonnen. Het samenwerkingsverband passend onderwijs in Almere wil met inclusief onderwijs bereiken dat meer kinderen met een beperking vanuit het speciaal onderwijs naar het regulier onderwijs gaan. Maar de beweging is sinds 2023 anders gegaan. Er gaan juist meer kinderen van het regulier naar het speciaal onderwijs. Deze beweging heeft veel van het onderwijs geëist, waardoor er geen ruimte was om met de gemeente een plan op te stellen voor de huisvestingsconsequenties van inclusief onderwijs.

Het Integraal Huisvestingsplan is niet in 2024 opgeleverd. Er waren andere prioriteiten die aandacht vroegen. In 2025 werken we aan de actualisering van dit plan.

Almere is inmiddels zo oud dat bestaande gebouwen extra onderhoud of vernieuwing nodig hebben. Dit geldt ook voor schoolgebouwen.
Ondertussen staat de stad niet stil en komen er ook nieuwe gebouwen bij. Bij de ontwikkeling van deze nieuwe gebouwen kijken we of het mogelijk is om deze multifunctioneel te maken. Zodat een school bijvoorbeeld ook kan functioneren als buurthuis. Dit bevordert samenhang in een wijk, bespaart kosten en zo blijft er meer ruimte over om bijvoorbeeld woningen te bouwen.
Ook kijken we in 2024 naar onderwijshuisvesting in het algemeen. We ontwikkelen een huisvestingsplan om onze ambities voor passend onderwijs te realiseren. We onderzoeken hoeveel vierkante meters aan onderwijsfaciliteiten er naar verwachting nodig gaan zijn in Pampus.
In 2024 leveren de gemeente, de schoolbesturen, JGZ Almere en de stedelijke onderwijsvoorzieningen een document op waarin wordt aangegeven wat inclusief onderwijs betekent voor de onderwijshuisvesting. Het eerste half jaar van 2024 besteden we aan overleg hierover met het onderwijs en de JGZ. Na de zomervakantie van 2024 gaan we het document schrijven. Dit document is input voor een gezamenlijk, binnen de huidige verordening passend kader dat inclusieve huisvesting en inclusieve onderwijsvoorzieningen stimuleert en faciliteert. Dit kader moet in 2027 gereed zijn.
Voordat de raad de Programmabegroting 2025 ontvangt, krijgt de raad een actuele versie van het Integraal Huisvestings Plan (IHP).