Openbare ruimte

Afgelopen jaar is veel aandacht uitgegaan naar het inspecteren van de openbare ruime, om zo te kunnen bepalen waar de achterstand het grootst is en hoe die het best kan worden aangepakt. Vooral van de straten en asfaltwegen hadden we nog geen goed beeld van de precieze staat.
Met de inmiddels verzamelde inspectiegegevens maken we een plan voor volgend asfaltonderhoud. Ook wordt het meerjarenprogramma voor het grootschalig onderhoud van woonwijken steeds concreter.

Op dit moment werken we aan de Regenboogbuurt en Muziekwijk Zuid en bereiden we de eerstvolgende grote projecten voor. In 2024 zijn we gestart met onderhoud aan het asfalt van de Gooimeerdijk, het stuk asfalt in Almere dat er het slechtst bij lag.

Ondertussen blijven we de openbare ruimte onderhouden . Noodgedwongen steken we veel geld in kleinschalig noodonderhoud aan bijvoorbeeld het asfalt om onveilige situaties en verdere achteruitgang zoveel mogelijk te voorkomen. Door nu veel tijd en energie te steken in inspecties en planvoorbereiding, zijn we klaar om de komende jaren een voor de inwoner zichtbare inhaalslag te maken. Dit doen we waar mogelijk met het extra geld dat de komende jaren stapsgewijs beschikbaar komt. Voor het overige worden de uitkomsten van de inspecties meegenomen in het Strategisch assetmanagementplan 2026.

Hiervoor is extra geld voor beheer nodig, zoals blijkt uit het Strategisch AssetManagementPlan (SAMP). Het is nodig om beter in beeld te hebben wat de staat van onze openbare ruimte is en waar achterstanden in onderhoud zijn. We kijken ook vooruit naar welk groot onderhoud en vervangingsprojecten op de middellange en op de lange termijn nodig zijn. Met de uitwerkingsopgave ‘grip op de beheeropgave’ uit de Programmabegroting 2023 hebben we hier al flinke stappen in gezet. Hierdoor kunnen we nu beter aangeven welke middelen nodig zijn. Waarbij we ook beter kijken naar welke plannen we realistisch uit kunnen voeren. 
Met het extra geld kunnen we vanaf 2024 een begin maken met het inhalen van achterstanden in het beheer en onderhoud. Dit geldt vooral voor asfaltwegen, bruggen en het groen in de stad. Hiermee voorkomen we hinder voor inwoners door bijvoorbeeld afzettingen, gevaarlijke situaties en kapitaalvernietiging. Door meer personeel aan te nemen en beter te worden in het voorbereiden en in de markt zetten en uitvoeren van projecten.

De combinatie van rioolvervanging en bovengrondse aanpak (wijkgerichte aanpak) in De Hoven vereist een uitgebreide en zorgvuldige voorbereiding . Hierdoor konden we in 2024 nog niet starten met de uitvoering. In 2025 wordt het project aanbesteed, waarna de plannen samen met de aannemer verder worden uitgewerkt. Volgens de bijgestelde planning start de uitvoering zichtbaar voor inwoners in 2026.

Wel bereiden we ondertussen het grootschalig onderhoud in De Marken voor, waar ook rioolvervanging en bovengronds onderhoud zullen worden gecombineerd. Voor de jaren daarna stellen we in 2025 een stevige, goed onderbouwde en realistische meerjarenprogrammering voor het wijkgericht grootschalig onderhoud op. Hierin nemen we de plannen voor het klimaatadaptief maken van de wijken zo goed mogelijk mee. Een aanpak waarvan het succes pas op een later moment kan worden beoordeeld.

Hierbij zetten we in op onze wijkgerichte aanpak, waarbij we zoveel mogelijk beheer en onderhoud per wijk ineens doen. In Almere Haven moeten de komende jaren de eerste stukken riool vervangen worden. Dit is voor ons een compleet nieuwe activiteit. In 2024 starten we met de rioolvervanging in De Hoven en het bovengrondse grootschalig onderhoud start meteen daarna. Als deze projecten lopen starten we meteen met de voorbereidingen van andere wijken in Almere Haven.  
We gaan het tempo van het grootschalig onderhoud de komende jaren opvoeren. Dit zorgt ervoor dat onze wijken en bedrijventerreinen aantrekkelijk en veilig blijven.Daarnaast maken we deze gebieden meteen klaar om de nadelige gevolgen van klimaatverandering te kunnen opvangen of verminderen. Dit noemen we klimaatadaptief.
Voor het grootschalig onderhoud van woonwijken en bedrijventerreinen stellen we een meerjarenprogrammering op die 10 jaar vooruitkijkt. Hiermee kunnen we onze investeringen beter aansluiten op die van onze partners en kunnen we bewoners beter informeren. In de Programmabegroting 2025 geven we inzicht in de 10 jaar vooruitkijkende meerjarenprogrammering voor het grootschalig onderhoud voor woonwijken en bedrijventerreinen. Met beperkte middelen gaan we toch kijken of we de openbare ruimte beter kunnen inrichten op de gevolgen van klimaatverandering en extremer weer.

Met de evaluatie van het bomenkader en de vaststelling door de raad van het Beleidskader groen en de Visie klimaatadaptatie hebben we vorig jaar een stevige beleidsbasis gelegd voor het verder vergroenen van Almere. Met de Uitvoeringsagenda klimaatadaptatie en de actualisatie van het Bomenkader werken we in 2025 toe naar een vergroeningsstrategie. Deze wordt in de stad hier en daar al zichtbaar met vergroeningsprojecten in Almere Haven en Stad West en in het geplande grootschalig onderhoud. Ondertussen is het ecologisch maaien waar mogelijk binnen het beheerbudget verder uitgebreid. Hierbij richten we ons vooral op grotere oppervlaktes.

Voor het vergroenen van de openbare ruimte zijn beperkte middelen beschikbaar. Hierdoor kunnen de uitgangspunten uit het nieuw vastgestelde beleid niet meteen volledig uitgevoerd worden.

Om de stad gezonder, hittebestendiger en biodiverser te maken, versterken we het vele groen dat de openbare ruimte van Almere al heeft. We gaan door met het ecologischer invullen van ons maaibeleid en investeren gericht in excellent groen en een gezonde leefomgeving. De lessen van deze nieuwe werkwijzen gebruiken we bij de evaluatie van het bomenkader en leggen we vast in het beleidskader groen. In 2024 wordt de raad geconsulteerd naar aanleiding van de uitkomsten van de evaluatie van het bomenkader. Daarnaast wordt zij geïnformeerd over het groenkader dat het college vaststelt.

Bij bestaande gebiedsontwikkelingen lukt het inderdaad steeds beter om vroegtijdig na te denken over het latere beheer. En voor toekomstige ontwikkelingen wordt gewerkt aan duidelijkere toetsingskaders, inrichtingsstandaarden en nieuwe ontwerpmethoden waarbij boven- en ondergrond meer in samenhang worden bezien.
De interne samenwerking loopt dus steeds beter. Toch blijft het toezien op de toekomstige betaalbaarheid van het beheer van nieuwe gebieden een uitdaging. Het beheerbudget groeit weliswaar mee met de groei van het aantal woningen, maar niet wanneer alleen landschappelijke of maatschappelijke ingrepen worden gedaan. Terwijl ook bijvoorbeeld nieuw hoogwaardig groen, extra bruggen of stukken gekleurd asfalt extra geld kosten in het beheer. Hiervoor hebben we in 2024 nog geen goede oplossing kunnen vinden.

In deze begroting zetten we belangrijke stappen om onze openbare ruimte voor de lange termijn in stand te kunnen houden. Tegelijkertijd blijft de stad groeien. We voorkomen dat we de fouten uit het verleden opnieuw maken door voortdurend alert te zijn op de gevolgen van gebiedsontwikkelingen op het toekomstig beheer. We gaan bij het proces van gebiedsontwikkeling de beheertoets verder professionaliseren. Tegen het einde van deze raadsperiode is een stevig beheerplan in elk ontwikkelplan de standaard. We gaan bij het proces van gebiedsontwikkeling de beheertoets verder professionaliseren.

In 2024 hebben we verschillende interventies gedaan om afvaldumpingen te voorkomen, bijvoorbeeld door middel van informatieborden, containerplekadoptie, containertuintjes, bewonersavonden en samenwerking met woningbouwcorporaties.
Verder zijn alle bestaande 114 informatieborden in de wijk voorzien van een boodschap over aanbieden grofvuil of handelingsperspectief restafvalzak in container doen.

Ondanks de maatregelen in het kader van deze ‘Schone Straat Strategie’ blijft het aantal dumpingen stijgen. In 2024 zien we nog steeds een opwaartse trend:
• 2022: 2.396 ton
• 2023: 2.474 ton
• 2024: 2.774 ton

Een belangrijke oorzaak hiervan lijkt de wachttijd van 2-3 weken voor een grofvuilafspraak. Om dit probleem aan te pakken, nemen we in 2025 diverse maatregelen en starten we met pilots om de servicenormen te verbeteren.

We zetten  in op het tegengaan van afvaldumpingen via onze ‘Schone Straat Strategie’ en op het tegengaan van zwerfafval. We voeren sinds 2022 pilots uit in de stad met als doel een schoon Almere. Voorbeelden hiervan zijn: het adopteren van een (ondergrondse) containerplek en aanleggen van containertuinen. We gaan door met duurzame oplossingen die werken en rollen deze in 2024 verder uit over de stad. Dit doen we door in te zetten op participatie en voorlichting.

In 2024 hebben we de hele stad overgezet op een systeem voor de nascheiding van PMD (plastic, metaal en drankkartons) uit het restafval. In dit proces zijn alle duo-containers vervangen door efficiëntere mono-containers.
Daarnaast moet het OAT-systeem (Ondergronds AfvalTransport-systeem) in ons Stadshart nog worden aangepast, zodat ook gft (groente-, fruit- en tuinafval) optimaal gescheiden kan worden. Deze aanpassing staat gepland voor het tweede kwartaal van 2025.
De nascheiding van het afval vindt plaats bij de Huisvuilcentrale in Alkmaar, onze samenwerkingspartner in dit project.

Hierdoor hoeven inwoners hun plastic, metaal en drankverpakkingen niet meer apart te scheiden. Dit mag bij het restafval. Dit wordt dan later door een machine van elkaar gescheiden. Dit zorgt ervoor dat we verschillende soorten afval beter kunnen scheiden en minder restafval overhouden. Wat weer goed is voor het milieu. We starten zodra we een partner hebben gecontracteerd. Vooruitlopend hierop zullen uiterlijk in de eerste maanden van 2024 alle duo-vuilnisbakken vervangen zijn door mono-vuilnisbakken.

In 2024 hebben we belangrijke stappen gezet op het gebied van afvalverwerking en hergebruik. In het kader van ons programma rondom het Circulair Ambachtscentrum hebben we samen met lokale partners een nieuw Hergebruiksperron geopend in Almere Buiten. Hier kunnen inwoners producten voor hergebruik inleveren, wat bijdraagt aan een duurzamere stad. Met landelijke partners zoals Ikea worden pilots gevoerd gericht op hergebruik.
Daarnaast hebben we in 2024 nieuwe partners en innovatieve oplossingen gevonden voor hoogwaardige recycling. Zo wordt laminaat en tapijt vanaf 2025 op een duurzame manier verwerkt in plaats van als laagwaardige afvalstroom te eindigen. In 2025 starten we nieuwe pilots om dit proces verder te optimaliseren en het aantal partners uit te breiden.

Verder hebben we een proef voorbereid voor de nascheiding van ingezameld grofvuil in meerdere deelfracties, die hoogwaardiger kunnen worden verwerkt. Deze pilot wordt in de eerste helft van 2025 uitgevoerd.
Tot slot hebben we een pand aangekocht in 2024 waar we in 2025 willen starten met een demontage- en reparatieproject. Dit biedt inwoners met een afstand tot de arbeidsmarkt de kans om hieraan deel te nemen en werkervaring op te doen.

Dit is een andere manier van kijken naar afval. Regelmatig zijn dingen die in ons (grof)afval zitten nog te repareren of op te knappen. Of kun je ze uit elkaar halen om te gebruiken als grondstof voor iets anders. Hoe vaker dit lukt, hoe minder afval hoeft te worden verbrand. In Almere zetten we al in op upcycling, maar hebben we de ambitie om nog meer duurzame en hoogwaardige oplossingen te realiseren.