De provincie houdt toezicht op hoe gemeenten bepaalde taken uitvoert. Het gaat dan over hoe gemeenten de wet- en regelgeving naleven. De provincie houdt daarbij toezicht op een aantal terreinen. Dit is een wettelijke verantwoordelijkheid van de provincie. Onder deze wettelijke verantwoordelijkheid ligt een Bestuursovereenkomst IBT, waarin procesafspraken, rollen en verantwoordelijkheden zijn beschreven. In 2024 is deze Bestuursovereenkomst vernieuwd. We hebben de raad hiervan op de hoogte gebracht middels een raadsbrief (175 - Nieuwe bestuursovereenkomst IBT 2024 - 2028). Belangrijkste wijziging is dat de toezichtterreinen Omgevingsrecht (handhaving en vergunningsverlening) en Ruimtelijke ordening (bestemmingsplannen) zijn samengegaan in het toezicht op de nieuwe Omgevingswet. De vijf toezichtterreinen zijn, met deze wijziging, de volgende:
- Financieel toezicht
- Huisvesting statushouders
- Informatie- en archiefbeheer
- Omgevingswet
- Archeologie en monumentenzorg
Op basis van wat wij aanleveren, beoordeelt de provincie hoe wij deze taken uitvoeren. De provincie kan daarbij drie oordelen geven: adequaat, redelijk adequaat en niet adequaat. Inmiddels is onder het toezicht op Informatie- en archiefbeheer een ander systeem van toepassing, namelijk één met vier oordelen. Deze zijn: voldoende tot goed (groen), enige verbetering noodzakelijk (geel), veel verbetering noodzakelijk (oranje) en onvoldoende (rood). Dit oordeel ontvangen wij in de vorm van een toezichtbrief. De kleurcode per toezichtterrein is, tot en met 2023, terug te vinden op de website van de provincie.
De meest recente toezichtbrieven zijn ook terug te vinden op de website van de provincie.
Op enkele toezichtterreinen is vanwege veranderende wet- en regelgeving (invoering Omgevingswet bijvoorbeeld) en door het proces van de nieuw op te stellen Bestuursovereenkomst geen toezichtbrieven verzonden. Dit wordt in 2025 weer opgepakt. We vermelden dit bij het betreffende terrein. Voor wat betreft de toezichtterreinen waarbij wel een brief is verstuurd vertellen we hieronder wat dit inhield.
Financieel toezicht
Toezicht
De provincie houdt toezicht op de financiële positie van de gemeente. De criteria hiervoor staan vermeld in de bestuursovereenkomst IBT.
Programmabegroting 2025
Na vaststellen van de Programmabegroting 2025 hebben wij, zoals gebruikelijk, een toezichtbrief ontvangen. Deze is door de toezichthouder ook naar de raad verzonden. Voor 2025 is het toezichtregime oranje toegekend. Daarmee staat de gemeente onder repressief toezicht, wat betekent dat de toezichthouder ons achteraf controleert. Dit is hetzelfde regime als de afgelopen jaren.
Huisvesting vergunninghouders
Toezicht
De provincie houdt toezicht op hoeveel vergunninghouders gemeenten huisvesten. Op basis van de omvang van de gemeente wordt bepaald hoeveel vergunninghouders een gemeente moet huisvesten. Deze taakstelling is twee keer per jaar. Dit betekent dat de provincie ons twee keer per jaar informeert over het aantal te huisvesten en het aantal gehuisveste vergunninghouder.
Taakstelling 2024
We begonnen 2024 met een achterstand van 45 vergunninghouders die we volgens de taakstelling uit 2023 nog moesten huisvesten. De taakstelling in het eerste helft van 2024 kwam uit op 233 vergunninghouders. We begonnen 2024 daarmee met het toezichtregime 'rood', oftewel niet adequaat, vanwege het niet behalen van de taakstelling in 2023. Hierover zijn wij en de raad op 13 maart 2024 geïnformeerd. In de raad is hier gedurende het jaar 2024 verschillende malen ov er gesproken. Ook vinden er met de toezichthouder regelmatig bestuurlijke overleggen plaats.
Uit cijfers van de Rijksoverheid van 1 januari 2025 blijkt dat Almere inmiddels de opgelopen achterstanden heeft ingehaald. De volledige taakstelling uit 2024 (inclusief het restant uit 2023) is daarmee opgelost.
Toezichtregime 2025
We verwachten begin 2025 een nieuwe toezichtbrief met een nieuw oordeel. Gezien het inlopen van de taakstelling verwachten wij dat we niet meer het oordeel 'niet adequaat' krijgen.
Informatie- en archiefbeheer
Toezicht
In 2022 is het vastgestelde plan van aanpak ‘verbetering informatiebeheer en archivering’ verder uitgevoerd. Hierdoor zijn de problemen rondom (digitale) archivering, informatiebeheer en informatiestromen beter in kaart gebracht.
Gemeente Almere stond op het gebied van informatiebeheer en archivering onder toezicht van provincie Flevoland. Op basis van rapportages en ambtelijk overleg heeft de toezichthouder over het jaar 2022 al besloten om het toezicht weer terug te brengen van het niveau ‘Niet Adequaat’ naar ‘ Redelijk Adequaat ’. Dit betekent dat ons informatie- en archiefbeheer geen goedkeuring nodig hebben van het college van Gedeputeerde Staten. Inmiddels hebben wij meer verbeteringen doorgevoerd. De toezichthouder bevestigt dit ook in de laatste toezichtbrief van december 2023. Daarnaast worden er nog een aantal aandachtspunten meegegeven waarmee wij aan het werk zijn. Het toezichtregime is ook voor 2024 weer als 'redelijke adequaat' beoordeeld.
Omgevingswet (voorheen omgevingsrecht en ruimtelijke ordening)
Gezien de invoering van de Omgevingswet en de nieuwe bestuursovereenkomst IBT heeft er over deze terreinen geen nieuw toezicht plaatsgevonden in 2024. Dit wordt in 2025 hervat onder de noemer 'Omgevingswet'.
Archeologie en monumentenzorg
Op dit toezichtsgebied vindt geen actief toezicht plaats. Er wordt dan ook geen toezichtbrief verzonden of een beoordeling gegeven. Wel ontvangt de provincie meldingen over archeologie en monumentenzorg. Deze worden dan doorgegeven aan de gemeente. Het is vervolgens aan de gemeente om deze meldingen op te lossen naar tevredenheid van melder en toezichthouder. In 2024 hebben zich geen noemenswaardige gebeurtenissen plaatsgevonden.